houtbrand plantenlabels

wat heb je nodig?

• Houtbrander
• Houten plaat*
• Figuurzaag*
• Hard potlood (H of lager)
• Gum (optioneel)
• Grafietpapier (optioneel)
• Papier (optioneel)*
• Schaar (optioneel)*
• Schuurpapier (optioneel)*

*In de stappen hieronder beschrijven we hoe je zelf de plantenlabels uit hout kunt zagen, waarbij je eventueel eerst een malletje maakt van papier. Je kunt natuurlijk ook kant-en-klare plantenlabels gebruiken, die je bijvoorbeeld via internet bestelt. Let er dan op dat ze gemaakt zijn van hout of bamboe.

 

veiligheid eerst

Werk het liefst in een goed geventileerde ruimte in verband met de rook die vrijkomt. Houd ook voldoende pauzes, zeker als je ogen prikken of als je last krijgt van je luchtwegen. Het beste kun je oogbescherming en een mondmasker dragen; dit is je eigen keuze. En natuurlijk hebben we het hier over een apparaat dat heel heet wordt, dus raak nooit de punt met je handen aan (het metalen hitteschild ook niet) en laat de punt nooit en te nimmer op iets brandbaars rusten! 

 

aan de slag

stap 1 (zelf labels maken)

Als je al kant-en-klare labels hebt, kun je doorgaan naar stap 2. 

Teken eventueel op papier eerst de vorm van het label uit (ter referentie: onze labels zijn ongeveer 4x6 cm, met een stokje van 1x6 cm). Knip de vorm uit en teken het aantal labels dat je wilt hebben over op de houten plaat. Teken ze zo dicht mogelijk bij de hand, dat scheelt straks zagen.

Doe het zaagje in de figuurzaag (dit kan een beetje lastig zijn, eventueel moet je er even hulp bij vragen om het zaagje goed op te spannen). Let hierbij goed op de richting van de tanden, deze moeten naar buiten en naar beneden wijzen. Om het zaagje te klemmen, draai je de vleugelmoeren een stukje open, klem je het uiteinde van het zaagje tussen het plaatje metaal en draait de moer dicht. Vervolgens duw je hard op de beugel om de andere moer zo dicht mogelijk in de buurt van de eerste te laten komen, steek je het andere uiteinde tussen het metaal en draait de moer aan terwijl de beugel nog onder spanning staat. Doordat de beugel weer z'n originele positie aanneemt, trek hij het zaagje heel erg strak. 

Als je een hulpplankje hebt (zit vaak bij een figuurzaag in de set), kun je deze nu op de hoek van je werkblad klemmen. In zo'n plankje zit een soort kegelvormig gat, blijf altijd met je figuurzaag in het bolle uiteinde van het gat en beweeg je plank tijdens het zagen. anders zaag je door je hulpplankje heen! Zaag nu de labels uit. Gebruik eventueel schuurpapier om de scherpe randjes weg te schuren. 

 

stap 2

Teken met een potlood een schets van wat je straks wilt houtbranden. Je kunt direct op het hout werken of eerst een schets maken op papier. Onderaan deze pagina hebben wij foto's  van onze tekeningen geplaatst, die kun je natekenen als je wilt.

In het laatste geval kun je grafietpapier gebruiken om je tekening door te drukken op het hout. Deze bestaat in wit en donkergrijs, kies een kleur afhankelijk van hoe donker je ondergrond is.

Leg simpelweg het velletje grafietpapier op het hout en de tekening daarop en trek met iets met een afgeronde, harde punt de lijntjes over. Plak eventueel vast met plakband om verschuiven te voorkomen en controleer tussendoor of je lijntjes wel goed zichtbaar zijn. Zie je helemaal niets? Dan moet je misschien harder drukken of je grafietpapier omdraaien.

 

stap 3

Draai het gewenste puntje op de houtbrander (in de hoek van onze foto kun je het puntje zien die wij hebben gebruikt) en zet de brander stabiel in de meegeleverde houder. Steek de stekker vervolgens in het stopcontact om de houtbrander te laten opwarmen. Loop vanaf nu niet meer van je werkplek weg, want de punt wordt heel heet en als de brander toch uit de houder schuift kan dit brand veroorzaken. Wacht ongeveer 5 minuten tot de brander voldoende is opgewarmd.

 

stap 4

Haal het papier van de ondergrond en trek met de houtbrander de lijntjes op het hout over. Werk met beleid en neem de tijd. Als je merkt dat de houtbrander minder goed brandt dan voorheen, ga dan niet harder drukken, maar zet hem een minuutje in de houder. De punt koelt tijdens het branden een beetje af, dus laat je hem op deze manier weer op temperatuur komen. 

Je kunt beter een paar keer met weinig druk en een consistent (rustig) tempo over het hout gaan met de brander, dan in één keer proberen de lijntjes donker genoeg te krijgen. Je loopt bij langzaam werken met hard drukken het risico dat het hout om de lijntjes heen te ver opwarmt en bruin/zwart wordt, als een soort wolkje om je lijntjes heen. Tevens kan je puntje verbuigen, omdat je teveel druk zet en het metaal buigbaar wordt door de warmte.

 

stap 5

Als je klaar bent, haal je de stekker uit het stopcontact en laat je de houtbrander in de houder rusten tot hij volledig is afgekoeld. Blijf er in het begin bij, net als waneer hij aanstaat. Wil je tussendoor van puntje wisselen? Dan moet je het apparaat ook altijd volledig laten afkoelen (hier is dus ook wat geduld vereist). Niet alleen wil je natuurlijk voorkomen dat je je vingers brandt, het metaal zet ook nog eens uit als het warm is, waardoor je het risico loopt de het schroefdraad van het puntje in de houder af te breken, omdat hij nog te strak vast zat. 

Plan dus goed van te voren welke puntjes je wilt gebruiken en raadpleeg altijd de voorbeeldjes in de verpakking om te zien hoe elk puntje werkt. 

 

 

goed om te weten

Het ene hout is het andere niet. Hardere houtsoorten verkleuren wat minder snel (daar zul je dus wat vaker over één stukje moeten gaan om een mooie donkere lijn te krijgen), maar zijn daarom wel goed geschikt voor gedetailleerde tekeningen met eventueel kleurverschillen. Zachtere houtsoorten, waar je vaak wel wat textuur voelt of verschil tussen jaarringen, zijn makkelijker donker te branden, maar het is een stuk moeilijker om egale lijntjes te maken. Veel mensen ervaren dat ze van de ene jaarring in de andere schieten, waardoor het lijntje minder recht is en (sterk) in dikte kan verschillen. Werk in dat geval oppervlakkig of gebruik bijvoorbeeld een embossingpen om de tekening van te voren in het hout te kerven. Zo maak je een soort spoortje die de punt van de houtbrander kan volgen.